Thực hiện đường lối đổi mới và phát triển toàn diện đất nước, Đảng, Nhà nước ta, những năm vừa qua các doanh nghiệp của Việt Nam, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và doanh nghiệp trong nước ngày càng phát triển, không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và quy mô về vốn, công nghệ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đem lại, cũng có nhiều nguy cơ, thách thức đặt ra, trong đó có thách thức về môi trường. Một số pháp nhân thương mại trong sản xuất, kinh doanh, nhằm giảm thiểu chi phí sản xuất, tăng doanh thu… đã triệt để lợi dụng mọi kẽ hở pháp luật, yếu kém trong quản lý, tập trung khai thác lợi thế cạnh tranh bằng tài nguyên sẵn có, sử dụng máy móc thiết bị cũ, lạc hậu, công nhân có tay nghề thấp, nguyên liệu đầu vào giá rẻ… Hậu quả tất yếu là tài nguyên của quốc gia đang dần cạn kiệt, môi trường tự nhiên bị hủy hoại, sức khỏe của người dân, cộng đồng bị ảnh hưởng, an ninh môi trường, an ninh đầu tư và tính bền vững của nền kinh tế đất nước bị đe dọa. Vì vậy, đã đến lúc pháp luật cần có những chế tài đủ mạnh để răn đe, ngăn chặn các pháp nhân thương mại có hành vi vi phạm pháp luật về môi trường, đồng thời khôi phục những thiệt hại đang hiện hữu… Trong phạm vi bài viết, chúng tôi chỉ đề cập đến trách nhiệm pháp lý hình sự đối với pháp nhân thương mại có hành vi gây ô nhiễm môi trường thực trạng và một số kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật, nhằm đảm bảo mọi hành vi vi phạm đều được phát hiện và xử lý nghiêm trước pháp luật.
Luật Hình sự - Phần chung
Hoàn thiện quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về hình phạt trục xuất
Trục xuất là một trong các loại hình phạt được quy định trong Bộ luật hình sự (BLHS), có ý nghĩa lý luận, chính trị, pháp lý và thực tiễn quan trọng đối với sự phát triển của pháp luật hình sự Việt Nam nói riêng, cũng như thực tiễn áp dụng hình phạt nói chung. Trong phạm vi bài viết này, tác giả tập trung nghiên cứu, luận giải những vấn đề có liên quan đến hình phạt trục xuất, phân tích những điểm bất cập còn tồn tại trong các quy định của BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) và thực tiễn thi hành hình phạt này, từ đó đề xuất một số định hướng, kiến nghị hoàn thiện.
Quy định về trách nhiệm hình sự của cá nhân và pháp nhân khi có tai nạn hàng hải gây ô nhiễm môi trường biển – Pháp luật Hoa Kỳ và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Ô nhiễm môi trường biển từ tai nạn hàng hải luôn để lại những hệ luỵ nghiêm trọng, chính vì vậy, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân và pháp nhân có liên quan cần được quy định rõ nhằm mục đích răn đe cũng như giúp các quốc gia ven biển thu hồi được các khoản phạt hay bồi thường thiệt hại để phục hồi môi trường biển. Hoa Kỳ và Việt Nam cùng là những quốc gia ven biển, thành viên của Công ước quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm do tàu gây ra năm 1973 (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định thư năm 1978 (MARPOL)) và đều có những quy định liên quan đến trách nhiệm hình sự của việc gây ô nhiễm môi trường biển do tai nạn tàu thuyền. Trên nền tảng phân tích những điểm tiến bộ của pháp luật Hoa Kỳ và so sánh với pháp luật Việt Nam, bài viết sẽ đưa ra những bình luận cũng như giải pháp sửa đổi, bổ sung cho pháp luật Việt Nam.
Xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi phạm tội – Một số bất cập và hướng hoàn thiện
Xóa án tích là một trong những chế định thể hiện nguyên tắc nhân đạo của pháp luật hình sự Việt Nam. Bài viết làm rõ một số bất cập trong quy định của Bộ luật hình sự (BLHS) năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 về xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi phạm tội; từ đó đề xuất hướng hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật trên thực tiễn.
Tội phạm hoàn thành là gì? Ý nghĩa của việc xác định tội phạm hoàn thành
Tội phạm hoàn thành là gì? Ý nghĩa của việc xác định tội phạm hoàn thành Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa 1. Tội phạm hoàn thành là gì? Các tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự đều được đặt tội danh và được mô tả bằng các dấu hiệu đặc trưng. Đó […]
Các loại sai lầm khi xác định tội danh trong khoa học Luật hình sự
Các loại sai lầm khi xác định tội danh trong khoa học Luật hình sự Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa Việc xác định lỗi của chủ thể như trình bày trên luôn gắn với yếu tố lý trí của chủ thể. Đó là vấn đề nhận thức của chủ thể về hành vi khách quan […]
Động cơ phạm tội và mục đích phạm tội là gì? Phân tích dấu hiệu động cơ phạm tội và mục đích phạm tội trong cấu thành tội phạm
Động cơ phạm tội và mục đích phạm tội là gì? Phân tích dấu hiệu động cơ phạm tội và mục đích phạm tội trong cấu thành tội phạm Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa 1. Động cơ phạm tội là gì? 1.1. Khái niệm động cơ phạm tội “Động cơ phạm tội là động lực […]
Mặt chủ quan của tội phạm là gì? Phân tích các yếu tố cấu thành mặt chủ quan của tội phạm
Mặt chủ quan của tội phạm là gì? Phân tích các yếu tố cấu thành mặt chủ quan của tội phạm Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa 1. Mặt chủ quan của tội phạm là gì? Tội phạm là thể thống nhất của hai mặt khách quan và chủ quan. Mặt khách quan là những biểu […]
Sự kiện bất ngờ là gì? Trách nhiệm hình sự trong sự kiện bất ngờ
Sự kiện bất ngờ là gì? Trách nhiệm hình sự trong trường hợp sự kiện bất ngờ? Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa Trong thực tiễn đời sống hàng ngày, có những sự việc – sự biến pháp lý bất ngờ xảy ra, mà con người không thể lường trước được (Trong khoa học pháp lý […]
Chủ thể của tội phạm là gì? Các loại chủ thể đặc biệt trong tội phạm
Chủ thể của tội phạm là gì? Các loại chủ thể đặc biệt trong tội phạm Tác giả: Nguyễn Ngọc Hòa 1. Chủ thể của tội phạm Chủ thể của tội phạm là con người cụ thể nhưng không phải ai cũng có thể trở thành chủ thể của tội phạm khi thực hiện hành […]