Tư tưởng lập hiến trước Cách mạng tháng Tám năm 1945

Tác giả: Thái Vĩnh Thắng

Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, nước ta là một nước thuộc địa nửa phong kiến với chính thể quân chủ chuyên chế nên không có Hiến pháp. Vào những năm đầu thế kỉ XX, do ảnh hưởng của tư tưởng cách mạng dân chủ tư sản Pháp năm 1789, ảnh hưởng của cách mạng Trung Hoa năm 1911 và chính sách duy tân mà Minh Trị thiên hoàng đã áp dụng tại Nhật Bản, trong giới trẻ thức Việt Nam đã xuất hiện tư tưởng lập hiến. Có hai khuynh hướng chính trị chủ yếu trong thời gian này. Khuynh hướng thứ nhất, xây dựng nhà nước quân chủ lập hiến trong sự thừa nhận quyền bảo hộ của chính phủ Pháp. Khuynh hướng thứ hai, chủ trương giành độc lập, tự do cho dân tộc, sau đó xây dựng Hiến pháp của nhà nước độc lập vì không có độc lập, tự do thì không thể có Hiến pháp thực sự.

Xem thêm bài viết về “Hoàn cảnh ra đời”

Hoàn cảnh ra đời và nội dung cơ bản của Hiến pháp 1946 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Hoàn cảnh ra đời và nội dung cơ bản của Hiến pháp 1959 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Hoàn cảnh ra đời và nội dung cơ bản của Hiến pháp 1980 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Hoàn cảnh ra đời và nội dung cơ bản của Hiến pháp 1992 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Các nội dung được sửa đổi, bổ sung trong Hiến pháp 1992, sửa đổi, bổ sung 2001 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng
Hoàn cảnh ra đời và nội dung cơ bản của Hiến pháp 2013 – GS.TS. Thái Vĩnh Thắng

Đầu năm 1919, nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc đã gửi tám điểm yêu sách của nhân dân An Nam cho Hội nghị Versailles của các nước đồng minh, trong đó đã thể hiện rõ tư tưởng lập hiến của Người. Năm 1922, Nguyễn Ái Quốc đã dịch và diễn thành lời ca bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” để tuyên truyền trong đồng bào Việt kiều sống trên đất Pháp. Trong tám điều yêu sách, đáng lưu ý là điều thứ 7 – đó là yêu cầu lập hiến, lập pháp cho nhân dân Việt Nam:

“Bảy xin Hiến pháp ban hành

Trăm điều phải có thần linh pháp quyền”

Năm 1926, Nguyễn Ái Quốc lại cho công bố một bản yêu sách nữa mang đầu đề: “Lời hô hoán cùng Vạn quốc hội”. Bản yêu sách đòi trả quyền tự quyết cho nhân dân Việt Nam và đòi quyền độc lập hoàn toàn và tức khắc ngay cho dân tộc Việt Nam. Bản yêu sách tuyên bố: “Nếu được độc lập ngay thì Việt Nam sẽ tình nguyện trả (dần từng năm) một phần nợ mà nước Pháp đã vay Mỹ và Anh trong hồi u chiến, Việt Nam sẽ kí Hoà ước liên minh với nước Pháp và sẽ xếp đặt một nền Hiến pháp theo lí tưởng dân quyền”.

Nguồn: Fanpage Luật sư Online