Thương mại điện tử, hay còn gọi là E – commerce (EC), là hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa và dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử và Internet. Hoạt động này đã và đang mang lại nhiều lợi ích giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nhưng đồng thời cũng đang đặt ra những thách thức cho các cơ quan quản lý trong việc xây dựng khung pháp lý điều chỉnh các hoạt động thương mại điện tử. Hiện nay, hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử còn chưa đồng bộ, vẫn còn một số bất cập, hạn chế. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi đề cập đến tình hình phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam, hệ thống pháp luật về thương mại điện tử hiện nay tại Việt Nam và một số bất cập, hạn chế, đề xuất, giải pháp để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý về thương mại điện tử, cũng như ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại điện tử.
Thương mại điện tử
Hành lang pháp lý đối với hoạt động thương mại điện tử ở Việt Nam hiện nay
Thương mại điện tử ngày càng phát triển và là xu hướng tất yếu khách quan của hoạt động thương mại toàn cầu cũng như tại Việt Nam. Để đảm bảo sự công bằng trong hoạt động thương mại, đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng, hệ thống các quy định pháp luật điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử đã được Nhà nước Việt Nam ban hành tạo hành lang pháp lý cho hoạt động thương mại điện tử. Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và sự phát triển nhanh chóng của Internet ở Việt Nam3 tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ với quy mô và hình thức ngày càng đa dạng, phong phú4. Hiện nay, đại dịch Covid – 19 đang diễn ra trên toàn cầu như một động lực mạnh thúc đẩy hoạt động thương mại điện tử phát triển nhanh chóng. Trong khi đó hành lang pháp lý đối với thương mại điện tử đã không theo kịp sự phát triển của thương mại điện tử, vẫn còn nhiều điểm trong hoạt động kinh doanh này mà khuôn khổ pháp lý hiện hành chưa bao quát hết, điều này đòi hỏi phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về thương mại điện tử nhằm thiết lập một hành lang pháp lý minh bạch, lành mạnh cho các giao dịch điện tử góp phần xây dựng một tập quán thương mại hiện đại ở Việt Nam. Bài viết đánh giá thực trạng hành lang pháp lý về thương mại điện tử ở Việt Nam hiện nay và đề xuất một số khuyến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về thương mại điện tử.
Quy định của CPTPP về thương mại điện tử và thách thức đối với Việt Nam trong bối cảnh hiện tại
Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được xem là một trong những hiệp định thương mại thế hệ mới mà khi Việt Nam tham gia sẽ tạo thành một tiền đề quan trọng để thúc đẩy cải cách các thể chế theo cam kết và chuẩn mực chung của kinh tế thế giới. Nội dung của Hiệp định này không còn gói gọn trong các lĩnh vực truyền thống như thương mại hàng hóa, dịch vụ hay sở hữu trí tuệ mà còn yêu cầu các quốc gia ký kết phải mở cửa một cách sâu rộng trong nhiều lĩnh vực khác. Một trong số đó là các cam kết liên quan đến thương mại điện tử. Vì thế, khi CPTPP có hiệu lực, những quy định về thương mại điện tử được giữ nguyên lại từ TPP-12 đặt ra cho Việt Nam những yêu cầu nhất định phải tuân thủ đồng thời tìm kiếm những giải pháp pháp lý trong nước nhằm chống lại những rủi ro đến từ quá trình hội nhập trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Chuyên mục: Quốc tế/ Thương mại/ Thương mại quốc tế
Bàn về vấn đề bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử
Bài viết trình bày một số cơ sở lý luận của vấn đề bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử, với các nội dung sau: (i) chứng minh sự cần thiết của việc bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử; (ii) làm rõ các yếu tố chi phối hoạt động bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử; (iii) khái quát các khuynh hướng điều chỉnh của pháp luật đối với vấn đề bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng trong thương mại điện tử.
Chuyên mục: Thương mại/ Luật Thương mại Việt Nam