Kể từ ngày 10/4/2013, Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của Hội nghị La Hay về tư pháp quốc tế. Với tư cách thành viên, Việt Nam tích cực tham gia quyết định chính sách, xây dựng các Công ước hợp tác về các vấn đề tư pháp quốc tế và phương hướng tương lai của Hội nghị La Hay. Trong khuôn khổ Hội nghị La Hay, các vấn đề liên quan đến trẻ em có yếu tố nước ngoài đặc biệt được các quốc gia thành viên danh sự quan tâm rất lớn2. Các khía cạnh về bảo vệ trẻ em được đề cập đến trong Hội nghị La Hay cho đến thời điểm hiện tại bao gồm: các nghĩa vụ cấp dưỡng, nuôi con nuôi quốc tế, hành vi bắt cóc trẻ em và đặc biệt là bảo vệ trẻ em. Trong số đó, Công ước La Hay năm 1996 về quyền tài phán, luật áp dụng, công nhận, thi hành và hợp tác liên quan đến trách nhiệm của cha mẹ và các biện pháp bảo vệ trẻ em được đánh giá3 là Công ước tiên tiến khi mục tiêu của Công ước nhằm bảo vệ trẻ em trong các tình huống có tính chất quốc tế và tránh các xung đột pháp luật liên quan có thể xảy ra đối với các biện pháp bảo vệ trẻ em. Tính đến ngày 29 tháng 10 năm 20204, đã có tổng cộng 53 quốc gia trở thành thành viên của Công ước, một con số khá khiêm tốn so với Công ước La Hay năm 1980 với 101 thành viên và Công ước La Hay năm 1993 với 123 thành viên. Công ước gồm 63 điều, được chia làm 7 chương5 bao gồm: (i) Phạm vi công ước, (ii) Quyền tài phán, (iii) Luật áp dụng, (iv) Công nhận và thi hành, (v) Hợp tác, (vi) Các quy định chung, (vii) Những điều khoản cuối cùng. Bài viết này sẽ phân tích một số vấn đề liên quan đến trách nhiệm của cha mẹ, biện pháp bảo vệ trẻ em trong Công ước và đưa ra một số kiến nghị về hoàn thiện pháp luật đối với Việt Nam.
Tư pháp quốc tế
Một số vấn đề về chứng cứ trong thủ tục giải quyết tranh chấp tại các cơ quan tài phán quốc tế – Những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Bài viết nghiên cứu khái niệm, phân loại, đặc điểm của chứng cứ và vai trò của chứng cứ trong giải quyết tranh chấp; tìm hiểu các quy tắc liên quan đến việc cung cấp chứng cứ của các bên và chấp nhận chứng cứ của cơ quan tài phán quốc tế. Từ đó, bài viết đưa ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong chuẩn bị hồ sơ tranh tụng trong trường hợp Việt Nam sử dụng cơ chế tư pháp nhằm giải quyết tranh chấp quốc tế của mình, cụ thể là tranh chấp chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Chuyên mục: Quốc tế/ Công pháp quốc tế/ Đầu tư quốc tế/ Thương mại quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Thẩm quyền của Tòa án Trung Quốc đối với các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài – Kinh nghiệm tham khảo cho Việt Nam
Với sự tương đồng về thể chế chính trị và bối cảnh kinh tế, một số kinh nghiệm từ hệ thống pháp luật Trung Quốc có thể được tham khảo cho quá trình hoàn thiện pháp luật hệ thống pháp luật Việt Nam, đặc biệt là nguồn luật điều chỉnh về việc xác định thẩm quyền của Tòa án Việt Nam đối với các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài. Điều này càng có ý nghĩa hơn trong giai đoạn hiện nay khi Việt Nam đang triển khai thực thi Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015.
Chuyên mục: Dân sự/ Quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Pháp điển hóa tư pháp quốc tế Bỉ và một số gợi ý đối với Việt Nam
Bài viết phân tích thực trạng tư pháp quốc tế Bỉ trước khi có Bộ luật Tư pháp quốc tế, mục đích, đối tượng, phạm vi điều chỉnh và cấu trúc của Bộ luật Tư pháp quốc tế Bỉ năm 2004, trên cơ sở đó đề ra một số kiến nghị cho Việt Nam.
Chuyên mục: Quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Học thuyết Forum Non Conveniens trong tư pháp quốc tế Hoa Kỳ – Một số kinh nghiệm tham khảo cho Việt Nam
Bài viết nghiên cứu về nội dung của học thuyết forum non conveniens ¬- một học thuyết quan trọng trong tư pháp quốc tế Hoa Kỳ. Học thuyết cho phép quyền từ chối giải quyết một vụ việc của thẩm phán nếu như thẩm phán nhận thấy việc thụ lý là không thuận lợi hơn so với một tòa án khác. Bài viết sẽ có những đánh giá và kiến nghị một số kinh nghiệm có thể tham khảo cho pháp luật Việt Nam.
Chuyên mục: Quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Vấn đề gia nhập Công ước Hague năm 2005 về thỏa thuận lựa chọn Tòa án của Liên minh Châu Âu – Một số kinh nghiệm cho Việt Nam
Việc gia nhập của Singapore và hành động ký kết Công ước Hague năm 2005 về thỏa thuận lựa chọn Tòa án của Trung Quốc đã mang lại sự quan tâm đáng kể cho các quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam. Những thách thức trong việc hài hòa giữa hệ thống pháp luật Việt Nam với nội dung của Công ước là vấn đề cần được xem xét khi cân nhắc việc gia nhập. Việc gia nhập của Liên minh châu Âu (EU) và các quốc gia thành viên sẽ cung cấp thêm những kinh nghiệm cho quá trình xác định và giải quyết các xung đột và có sự chuẩn bị tốt cho quá trình gia nhập. Bài viết sẽ cung cấp cái nhìn tổng quát về những thách thức của Việt Nam khi gia nhập Công ước dựa trên nghiên cứu so sánh cũng như phân tích về tư pháp quốc tế hiện hành của Việt Nam.
Chuyên mục: Quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Phân loại quan hệ có yếu tố nước ngoài trong tư pháp quốc tế
Phân loại quan hệ có yếu tố nước ngoài là một vấn đề mới trong khoa học tư pháp quốc tế ở Việt Nam. Đây là việc xác định bản chất pháp lý của một quan hệ xảy ra trong thực tế để xếp quan hệ trong đó vào phần phạm vi của một quy phạm xung đột thích hợp của pháp luật nước có tòa án đang giải quyết vụ việc. Bài viết bình luận những phương pháp phân loại quan hệ có yếu tố nước ngoài trên thế giới, nêu lên những ưu, nhược điểm của các phương pháp này. Đồng thời, bài viết đề xuất phương pháp phân loại phù hợp cho tư pháp quốc tế Việt Nam. Bài viết cũng phân tích một số quy phạm của pháp luật Việt Nam về vấn đề này và đưa ra những dự đoán về khả năng phân loại một số vấn đề pháp lý theo pháp luật Việt Nam.
Chuyên mục: Quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Áp dụng các quy tắc giải thích điều ước quốc tế đối với các hiệp định đầu tư quốc tế – thực tiễn áp dụng và những kinh nghiệm cho Việt Nam
Bài viết phân tích việc áp dụng các quy tắc về giải thích điều ước quốc tế theo Công ước Vienna năm 1969 về Luật điều ước quốc tế trong các vụ tranh chấp về đầu tư quốc tế, trên cơ sở đó rút ra một số kinh nghiệm cho Việt Nam. Bài viết tập trung vào việc áp dụng các quy tắc giải thích điều ước quốc tế, chủ yếu là Điều 31 và 32 của Công ước Vienna năm 1969 nhằm làm rõ các vấn đề liên quan, bao gồm thẩm quyền của trọng tài; các khái niệm “đầu tư”, “nhà đầu tư”, “tranh chấp đầu tư quốc tế”, “đối xử và “công bằng và thỏa đáng” cũng như các vấn đề liên quan trong vụ tranh chấp. Trên cơ sở đó, bài viết đưa ra một số kinh nghiệm cho Việt Nam khi tham gia vào các vụ kiện tranh chấp đầu tư trong tương lai
Chuyên mục: Quốc tế/ Công pháp quốc tế/ Đầu tư quốc tế/ Thương mại quốc tế/ Tư pháp quốc tế
[TUYỂN TẬP] Đề thi môn Tư pháp quốc tế
Chuyên mục: Quốc tế/ Tư pháp quốc tế