![Trách nhiệm của Chính phủ đối với hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trong tranh chấp đầu tư quốc tế: Vụ ông Emilio Agustin Mafezini kiện Chính phủ Vương quốc Tây Ban Nha (Vụ việc arb/97/7) [1]](https://iluatsu.com/wp-content/uploads/2021/11/trach-nhiem-cua-chinh-phu-doi-voi-hoat-dong-cua-doanh-nghiep-nha-nuoc-750x429-2-231x132.jpg)
Trách nhiệm của Chính phủ đối với hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (SOEs) trong tranh chấp đầu tư quốc tế (ISDS) là vấn đề còn nhiều tranh luận. Quy định trong các hiệp định đầu tư (IIAs) hay phán quyết của Hội đồng trọng tài khi xem xét một số tranh chấp đầu tư quốc tế cho thấy vấn đề này chưa có diễn giải thống nhất và cụ thể. Để phân định trách nhiệm của Chính phủ đối với hoạt động của SOEs trong tranh chấp đầu tư quốc tế, cần phân biệt hoạt động thương mại với các hoạt động nhân danh quyền lực công hoặc có chức năng quản lý nhà nước của các SOEs. Vụ ông Emilio Agustin Mafezini kiện Chính phủ vương quốc Tây Ban Nha theo Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư giữa Ắc-hen-ti-na và Tây Ban Nha (BIT) là một ví dụ điển hình về trách nhiệm của Chính phủ đối với hành động của SOEs trong ISDS. Bài viết bình luận án lệ này có thể cung cấp thông tin tham khảo phục vụ đàm phán cải tổ ISDS, cũng như đề xuất giải pháp quản trị doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam nhằm hạn chế rủi ro khiếu kiện đầu tư quốc tế.
Đầu tư quốc tế
Trách nhiệm bồi thường đối với hành vi truất hữu tài sản của nhà đầu tư nước ngoài và các phương pháp định giá tài sản để bồi thường trong pháp luật đầu tư quốc tế
Trong thực tiễn kinh doanh quốc tế ‘truất hữu’ (expropriation) được hiểu là việc nhà nước tước quyền quyền sở hữu nhà đầu tư nước ngoài trên danh nghĩa thực thi chủ quyền kinh tế quốc gia. Luật đầu tư quốc tế cho phép truất hữu trong giới hạn là các công ty bị truất hữu phải được bồi thường. Làm sao để xác định và thực hiện trách nhiệm bồi thường hiện còn là vấn đề tranh cãi, tuy nhiên các biện pháp không thích hợp hoặc bất hợp pháp của quốc gia có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với việc thu hút đầu tư nước ngoài. Hiểu rõ về các vấn đề của truất hữu, các nguyên tắc về tiêu chuẩn bồi thường liên quan trong luật đầu tư quốc tế có ý nghĩa quan trọng đối với Việt Nam trong quá trình hội nhập hiện nay. Bài viết này sẽ phân tích các vấn đề nêu trên.
Chuyên mục: Đầu tư/ Quốc tế/ Đầu tư quốc tế
Một số vấn đề về chứng cứ trong thủ tục giải quyết tranh chấp tại các cơ quan tài phán quốc tế – Những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Bài viết nghiên cứu khái niệm, phân loại, đặc điểm của chứng cứ và vai trò của chứng cứ trong giải quyết tranh chấp; tìm hiểu các quy tắc liên quan đến việc cung cấp chứng cứ của các bên và chấp nhận chứng cứ của cơ quan tài phán quốc tế. Từ đó, bài viết đưa ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong chuẩn bị hồ sơ tranh tụng trong trường hợp Việt Nam sử dụng cơ chế tư pháp nhằm giải quyết tranh chấp quốc tế của mình, cụ thể là tranh chấp chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Chuyên mục: Quốc tế/ Công pháp quốc tế/ Đầu tư quốc tế/ Thương mại quốc tế/ Tư pháp quốc tế
Phát triển bền vững và hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài – nhìn từ góc độ luật và chính sách của Trung Quốc
Trong những năm gần đây, hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (ĐTTTRNN) ở phạm vi toàn cầu đã có sự phát triển mạnh mẽ. Với trường hợp Trung Quốc, từ khi đề ra chính sách “Hướng ra toàn cầu” vào năm 2001, hoạt động ĐTTTRNN của các doanh nghiệp Trung Quốc đã gia tăng đáng kể cả về số lượng và chất lượng dự án. Song song với những chính sách thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động ĐTTTRNN, Trung Quốc cũng đề ra một loạt các quy định nhằm xây dựng một khuôn khổ chính sách hướng đến sự phát triển ĐTTTRNN bền vững. Hệ thống chính sách và quy định này nhấn mạnh những cam kết của chính phủ và các nhà đầu tư Trung Quốc trong việc gắn chặt phát triển đầu tư với giải quyết những vấn đề xã hội và môi trường tại các quốc gia tiếp nhận đầu tư. Bài viết cung cấp một góc nhìn khái quát từ quy định và thực tế của Trung Quốc về các yếu tố nhằm phát triển bền vững tại các quốc gia tiếp nhận đầu tư nói chung và Việt Nam nói riêng.
Chuyên mục: Đầu tư/ Quốc tế/ Đầu tư quốc tế
Truất hữu tài sản nhà đầu tư trong trường hợp làm ô nhiễm môi trường
Truất hữu tài sản của nhà đầu tư nước ngoài (“NĐTNN”) ngày nay không còn là vấn đề của luật quốc gia, mà chủ yếu phải được xem xét từ góc độ luật quốc tế vì các quốc gia có rất nhiều cam kết quốc tế liên quan tới cơ chế bảo hộ đầu tư nước ngoài. Nhà nước sẽ bị coi là vi phạm cam kết bảo hộ đầu tư và phải chịu trách nhiệm bồi thường nếu tiến hành truất hữu (cho dù là trực tiếp hay gián tiếp). Tuy nhiên, đối với những trường hợp truất hữu do NĐTNN gây ô nhiễm môi trường, việc áp dụng quy tắc này sẽ chịu sự tác động mạnh mẽ bởi những quy phạm của luật môi trường quốc tế. Nhà nước tiếp nhận đầu tư cần hiểu rõ yêu cầu của luật quốc tế đối với trường hợp này để có thể xây dựng và áp dụng chính sách pháp luật phù hợp và hiệu quả.
Chuyên mục: Đầu tư/ Môi trường/ Quốc tế/ Đầu tư quốc tế
Đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và việc giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đối với môi trường của các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam
Thực tiễn phát triển của quy định pháp luật Việt Nam cho thấy luôn có một quy trình thẩm định rất kỹ về vấn đề xử lý môi trường nhằm hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường cũng như bảo đảm sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Có thể khẳng định chính sách, pháp luật môi trường không có chủ trương đánh đổi môi trường để lấy dự án. Tuy nhiên hiệu quả của tác động của pháp luật lại trực tiếp phụ thuộc vào cơ chế thực thi.
Chuyên mục: Đầu tư/ Đầu tư quốc tế/ Môi trường/ Quốc tế
Bảo vệ môi trường từ góc độ giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư nước ngoài và nhà nước: Kinh nghiệm cho Việt Nam
Theo yêu cầu của phát triển bền vững, việc áp dụng các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường, ngăn ngừa tác động xấu tới môi trường do các hoạt động kinh tế, công nghiệp gây ra, bao gồm các dự án có vốn đầu tư nước ngoài, là cần thiết đối với Việt Nam. Mục đích của bài viết là đưa ra một số lưu ý cho Việt Nam khi áp dụng các biện pháp hay thay đổi pháp luật để bảo vệ môi trường mà không trái với các cam kết đầu tư quốc tế đã ký. Để đạt được điều này, bài viết giới thiệu ngắn gọn một số quy định về bảo vệ môi trường tại các hiệp định đầu tư quốc tế. Sau đó bài viết tập trung phân tích một số vụ kiện mà nhà đầu tư nước ngoài đã khởi kiện một số nhà nước để tìm hiểu tại sao biện pháp bảo vệ môi trường được chấp nhận hay không nhằm rút ra kinh nghiệm cho Việt Nam.
Chuyên mục: Môi trường/ Quốc tế/ Đầu tư/ Đầu tư quốc tế
Quy định trong khuôn khổ ASEAN về tự do hóa giao dịch vốn – Tác động đối với các hoạt động đầu tư theo pháp luật Việt Nam
Thông qua phân tích các văn bản trong khuôn khổ ASEAN và pháp luật Việt Nam, bài viết làm rõ hai vấn đề chính: Cộng đồng kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Community – AEC) vẫn chưa có hiệp định cụ thể điều chỉnh giao dịch vốn giữa các quốc gia ASEAN mà chỉ dừng lại ở các tuyên bố, mục tiêu và kế hoạch; do chưa có hiệp định cụ thể điều chỉnh, Việt Nam khá chủ động trong xây dựng pháp luật và chính sách liên quan đến giao dịch vốn. Tùy hình thức đầu tư cụ thể và tính chất của dòng vốn, pháp luật về quản lý ngoại hối có những cách thức điều chỉnh khác nhau và sự điều chỉnh này tác động trực tiếp đến quá trình thực hiện hoạt động đầu tư của nhà đầu tư.
Chuyên mục: Đầu tư/ Quốc tế/ Thương mại/ Đầu tư quốc tế/ Thương mại quốc tế
Thực thi hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN: Những vấn đề từ sự chồng chéo trong các cam kết bảo hộ đầu tư nước ngoài của Việt Nam
Hiệp định đầu tư toàn diện ASEAN (ACIA) đã có hiệu lực năm 2012 tạo ra một công cụ pháp lý hỗ trợ đầu tư trong khuôn khổ Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC). Tuy nhiên, một mối quan tâm mới phát sinh liên quan đến “số phận” của 26 hiệp định đầu tư song phương (BIT) tồn tại giữa các nước ASEAN. Điều này có thể gây nhầm lẫn cho các chính phủ ASEAN về tiêu chuẩn áp dụng cho bảo hộ đầu tư đối với nhà đầu tư ASEAN. Bài viết phân tích về những vấn đề pháp lý liên quan tới sự tồn tại song song của các hiệp định bảo hộ đầu tư tại ASEAN, đặc biệt đối với Việt Nam, đồng thời đưa ra kiến nghị để giải quyết thực trạng này.
Chuyên mục: Đầu tư/ Quốc tế/ Thương mại/ Đầu tư quốc tế/ Thương mại quốc tế
Case studies on the chances of financial policy and its implementation
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cùng với các biện pháp bảo đảm cho nhà đầu tư nước ngoài không bị quốc hữu hóa tài sản và không bị phân biệt đối xử, Argentina đã đưa ra nhiều cam kết ưu đãi về chuyển đổi ngoại tệ và ưu đãi thuế quan. Tuy nhiên, trong giai đoạn khủng hoảng tài chính những năm 2000, Argentina không thể giữ vững lời hứa. Thay vào đó, Argentina thay đổi chính sách điều chỉnh thuế và thả nổi tỷ giá hối đoái. Việc thay đổi chính sách đầu tư này, một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, đã làm ảnh hưởng đến lợi ích và sự kỳ vọng hợp pháp của hàng ngàn nhà đầu tư nước ngoài tại Argentina. Do đó, hàng loạt các vụ kiện đầu tư quốc tế đã được đệ trình lên ICSID. Kết quả là rất nhiều hội đồng trọng tài kết luận Argentina bồi thường hàng tỷ đô la cho nhà đầu tư nước ngoài. Trên thực tế, Argentina đã áp dụng nhiều biện pháp khác nhau để trì hoãn không thi hành phán quyết của trọng tài ICSID nhiều năm liền. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi phân tích những chính sách đầu tư tài chính mà Argentina đã thay đổi, những lập luận mà Argentina đã sử dụng để biện minh cho sự vi phạm của mình và đồng thời phân tích tính hợp pháp trong các yêu cầu mà Argentina yêu cầu nhà đầu tư thực hiện để phán quyết của hội đồng trọng tài ICSID đã ban hành.
Chuyên mục: Đầu tư/ Quốc tế/ Đầu tư quốc tế