Đối tượng và phương pháp nghiên cứu Lý luận nhà nước và pháp luật

Mục lục

Trình bày đối tượng và phương pháp nghiên cứu của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật.

1 – Đối tượng nghiên cứu của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật

Đối tượng nghiên cứu của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật là các vấn đề mà khoa học này đề cập. Nói một cách khái quát thì khoa học này nghiên cứu về nhà nước và pháp luật, song nó không nghiên cứu tất cả các vấn đề về nhà nước và pháp luật mà chỉ nghiên cứu một số vấn đề sau:

– Sự phát sinh, phát triển, tồn tại và thay thế của các kiểu nhà nước và pháp luật để từ đó khái quát hóa và nêu lên quy luật phát sinh và phát triển của nhà nước và pháp luật.

– Những đặc tính chung, cơ bản và những biểu hiện chủ yếu của nhà nước và pháp luật trong đời sống xã hội như bản chất, chức năng, vai trò, hình thức…, bao gồm sự biểu hiện ở từng kiểu nhà nước, pháp luật cụ thể trong lịch sử và ở nhà nước, pháp luật Việt Nam hiện nay.

– Mối quan hệ giữa nhà nước và pháp luật với nhau và với một số hiện tượng xã hội khác như: kinh tế, chính trị, các tổ chức xã hội, đạo đức…

Tóm lại: Lý luận chung về nhà nước và pháp luật là hệ thống tri thức về những quy luật phát sinh, phát triển đặc thù, những đặc tính chung và những biểu hiện chủ yếu của nhà nước và pháp luật nói chung, của nhà nước và pháp luật Việt Nam nói riêng.

2 – Phương pháp nghiên cứu của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật

a. Cơ sở phương pháp luận của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật

Cơ sở phương pháp luận của Lý luận chung về nhà nước và pháp luật là lập trường xuất phát, quan điểm tiếp cận và nghiên cứu của ngành khoa học này, bao gồm quan điểm duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng ta. Điều đó có nghĩa, Lý luận chung nghiên cứu tất cả các vấn đề về nhà nước và pháp luật trên cơ sở quan điểm duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng. Ví dụ, quan hệ giữa nhà nước và pháp luật với kinh tế được xem xét theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử về quan hệ giữa cơ sở hạ tầng với kiến trúc thượng tầng của xã hội.

b. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể

Phương pháp nghiên cứu cụ thể của Lý luận chung là những cách thức mà khoa học này sử dụng để làm sáng tỏ những vấn đề thuộc đối tượng của mình.

Phương pháp phân tích là phương pháp chia các vấn đề phức tạp thành những bộ phận, những yếu tố đơn giản đế nghiên cứu và làm sáng tỏ vấn đề. Ví dụ: làm sáng tỏ các khái niệm về nhà nước và pháp luật bằng việc phân tích các đặc điểm của chúng.

Phương pháp tổng hợp thường sử dụng khi liên kết các yếu tố đã phân tích, khái quát hoá để nêu lên kết luận.

Phương pháp trừu tượng hoá khoa học là dùng các thao tác tư duy để tách cái chung ra khỏi cái riêng, tạm thời gạt bỏ cái riêng để giữ lấy cái chung nhằm xây dựng nên những khái niệm chung, ví dụ, đề cập bản chất, kiếu nhà nước…

Phương pháp xã hội học là thông qua phỏng vấn, đàm thoại, đối thoại, điều tra xã hội học… để tìm hiểu dư luận xã hội về một vấn đề nào đó, ví dụ, tìm hiểu về ý thức pháp luật…

Phương pháp so sánh là tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa nhà nước và pháp luật với các hiện tượng xã hội khác để hiểu sâu về bản chất và đặc điểm của chúng.

Ngoài ra, còn có các phương pháp nghiên cứu khác như giải thích pháp luật, lịch sử, hệ thống…