Mục lục
Khái niệm, đặc điểm, phân loại quyết định hành chính
- Về quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính với người vi phạm pháp luật
- Sự cần thiết quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo địa phương
- Phân tích năng lực chủ thể quan hệ pháp luật hành chính
- Phân tích khái niệm quan hệ pháp luật hành chính. Cho ví dụ minh họa về một quan hệ pháp luật hành chính?
- Phân tích khái niệm quản lý hành chính nhà nước. Cho ví dụ về một hoạt động quản lý hành chính nhà nước?
- Một số ý kiến về hoạt động ban hành VBQPPL của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
TỪ KHÓA: Luật hành chính, Quyết định hành chính
1. Phân tích khái niệm quyết định hành chính; từ đó chỉ ra sự khác biệt về khái niệm quyết định hành chính theo khoa học pháp lý với khái niệm quyết định hành chính theo quy định tại k1 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính năm 2015?
Quyết định hành chính: Là một dạng của quyết định pháp luật, là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực nhà nước thông qua những hành vi của các chủ thể được thực hiện quyền hành pháp trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước tiến hành theo một trình tự dưới những hình thức nhất định theo quy định của pháp luật, nhằm đưa ra những chủ trương, biện pháp, đặt ra các quy tắc xử sự hoặc áp dụng những quy tắc đó giải quyết một công việc cụ thể trong đời sống xã hội nhằm thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước. Đặc điểm:
– Tính quyền lực nhà nước: Do quyết định hành chính là một dạng của quyết định pháp luật và là kết quả của sự thể hiện ý chí nhà nước nên nó mang tính quyền lực đặc trưng, rõ nét. Ví dụ: Quyết định tháo dỡ công trình xây dựng trái phép trên phố Pháo Đài Láng – Đống Đa được UBND quận Đống Đa ban hành nhằm mục đích buộc ông A tháo dỡ phần công trình xây dựng trái phép của mình. Ông A buộc phải tuân theo quyết định này. Nếu không, những biện pháp cưỡng chế sẽ được tiến hành để đảm bảo quyết định trên được thực thi
– Tính pháp lý: Khi một quyết định hành chính được ban hành, nó sẽ trực tiếp hoặc gián tiếp làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt một quan hệ pháp luật hành chính giữa nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội.
+ Ví dụ 1: Quyết định cấp phép xây dựng dự án đầu tư phát triển nhà máy sản xuất phân bón tại xã Bình Đà – Thanh Oai.
+ Ví dụ 2: Quyết định thay đổi các hạng mục xây dựng của nhà máy sản xuất phân bón tại xã Bình Đà – Thanh Oai.
+ Ví dụ 3: Quyết định đóng cửa vĩnh viễn nhà máy sản xuất phân bón tại xã Bình Đà – Thanh Oai do vi phạm nghiêm trọng các quy định về bảo vệ môi trường.
– Tính dưới Luật: Các quyết định hành chính được ban hành dựa trên cơ sở các Luật, Nghị quyết của Quốc hội nên các quyết định hành chính đều phải tuân theo những quy phạm pháp luật ở trong Luật. Ví dụ: Chính phủ ban hành Nghị định 43/2014 để cụ thể hoá Luật Đất đai 2013. Những quy định trong Nghị định này chỉ nhằm giải thích, làm rõ, hướng dẫn những quy định trong Luật Đất đai 2013 mà không được phép đề ra những quy phạm mới, không đúng theo tinh thần của Luật Đất đai 2013.
– Có mục đích phong phú, đa dạng: Do phạm vi quản lý hành chính nhà nước rất đa dạng, phong phú nên việc ban hành quyết định hành chính cũng vì thế mà phong phú, đa dạng.
– Nhiều tên gọi khác nhau: Nghị định, thông tư, quyết định, chỉ thị… Sự khác biệt giữa khái niệm Quyết định hành chính theo khoa học pháp lý và khái niệm Quyết định hành chính tại khoản 1 điều 3 Luật Tố tụng hành chính 2015:
– Khái niệm theo khoa học pháp lý: Là một dạng của quyết định pháp luật, là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực nhà nước thông qua những hành vi của các chủ thể được thực hiện quyền hành pháp trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước tiến hành theo một trình tự dưới những hình thức nhất định theo quy định của pháp luật, nhằm đưa ra những chủ trương, biện pháp, đặt ra các quy tắc xử sự hoặc áp dụng những quy tắc đó giải quyết một công việc cụ thể trong đời sống xã hội nhằm thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước.
– Khái niệm tại khoản 1 điều 3 Luật Tố tụng hành chính 2015: Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức được giao thực hiện quản lý hành chính nhà nước ban hành hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó ban hành quyết định về vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể.
– Như vậy, khái niệm Quyết định hành chính tại khoản 1 điều 3 Luật Tố tụng hành chính 2015 chỉ nhằm hướng tới loại quyết định hành chính cá biệt, áp dụng chỉ 1 lần với 1 hoặc 1 số đối tượng cụ thể. Còn khái niệm Quyết định hành chính theo khoa học pháp lý rộng hơn nhiều, bao gồm cả quyết định chủ đạo, quyết định quy phạm và quyết định cá biệt.
2. Phân tích khái niệm quyết định hành chính thông qua Quyết định hành chính cụ thể?
Ví dụ: Quyết định bãi nhiệm đại biểu Quốc hội Châu Thị Thu Nga.
– Quyết định hành chính là một dạng của quyết định pháp luật, là kết quả của sự thể hiện ý chí quyền lực nhà nước thông qua những hành vi của các chủ thể được thực hiện quyền hành pháp trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước tiến hành theo một trình tự dưới những hình thức nhất định theo quy định của pháp luật, nhằm đưa ra những chủ trương, biện pháp, đặt ra các quy tắc xử sự hoặc áp dụng những quy tắc đó giải quyết một công việc cụ thể trong đời sống xã hội nhằm thực hiện chức năng quản lý hành chính nhà nước.
=> Quyết định này hướng tới quản lý nhân sự trong nội bộ cơ quan nhà nước.
Đặc điểm chung:
– Tính quyền lực nhà nước: Có thể thấy, chủ thể ban hành quyết định này là Quốc hội – Cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước vì vậy nó có tính mệnh lệnh rất cao, nó buộc bà Châu Thị Thu Nga phải chấm dứt tư cách đại biểu quốc hội của mình, ngoài ra nó thể hiện sự áp đặt ý chí của quốc hội lên bà Châu Thị Thu Nga.
– Tính pháp lý: khi quyết định này được ban hành, nó trực tiếp làm chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính giữa cơ quan nhà nước là Quốc hội với nhân sự của cơ quan là bà Châu Thị Thu Nga.
Đặc điểm riêng:
– Tính dưới luật: Được thể hiện ở việc quyết định bãi nhiệm tuân thủ các quy phạm được nêu ra trong Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức quốc hội 2014.
– Được nhiều chủ thể trong hệ thống (cơ quan nhà nước) cơ quan hành chính nhà nước ban hành: Nó được Quốc hội ban hành (dù không phải cơ quan hành chính nhà nước nhưng quyết định này hướng tới việc quản lý hành chính nhà nước.)
– Có mục đích và nội dung phong phú (xuất phát từ những đặc điểm của hoạt động quản lý hành chính nhà nước): Quyết định này hướng tới việc quản lý nhân sự của Quốc hội. Những quyết định hành chính khác có thể hướng tới khen thưởng, kỉ luật …
– Có nhiều tên gọi khác nhau: Nghị quyết, nghị định, quyết định, chỉ thị, thông tư…
3. Phân loại quyết định hành chính? Ý nghĩa của phân loại Quyết định hành chính?
Căn cứ vào tính chất pháp lý, quyết định hành chính chia ra làm 3 loại:
– Thứ nhất, quyết định chủ đạo: Là loại quyết định đề ra chủ trương, đường lối, nhiệm vụ… có tính chất chung, là công cụ định hướng chiến lược trong thực hiện chức năng lãnh đạo của quản lý hành chính. Các quyết định chủ đạo là cơ sở ban hành các quyết định quy phạm và cá biệt.
– Thứ hai, quyết định quy phạm: Là quyết định trực tiếp làm thay đổi hệ thống quy phạm pháp luật hành chính. Trên cơ sở luật, pháp lệnh các chủ thể có thẩm quyền sẽ ban hành các quy phạm chủ yếu nhằm cụ thể hóa luật, pháp lệnh để quản lý xã hội trên từng lĩnh vực.
– Thứ ba, quyết định cá biệt: Là quyết định được ban hành trên cơ sở các quyết định chủ đạo và quy phạm của các cơ quan cấp trên hoặc của bản thân cơ quan ban hành quyết định đó nhằm giải quyết những việc cá biệt, cụ thể, chỉ có hiệu lực đối với các đối tượng cụ thể và chỉ được áp dụng một lần.
Căn cứ vào chủ thể ban hành quyết định:
– Quyết định hành chính của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ;
– Quyết định hành chính của các Bộ, cơ quan ngang bộ;
– Quyết định hành chính của UBND;
– Quyết định hành chính của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND;
– Quyết định hành chính liên tịch;
– Quyết định hành chính của các cơ quan khác về việc quản lý hành chính nhà nước.
Ý nghĩa:
– Giúp ích cho việc nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung: Bởi mỗi loại quyết định hành chính có đặc điểm, tính chất khác nhau nên việc cách khai thác, nghiên cứu cũng cần phải khác nhau. Phân loại quyết định hành chính có rõ ràng thì việc nghiên cứu mới cụ thể, chính xác, hiệu quả.
– Giúp ích cho việc ban hành và tổ chức thực hiện được hiệu quả và triệt để hơn: Chủ thể có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính nào thì có trách nhiệm triển khai thi hành, tổ chức thực hiện cho hiệu quả.
– Giúp ích trong việc xác định trách nhiệm của các chủ thể trong việc ban hành, tổ chức thực hiện hay sửa đổi, bổ sung quyết định hành chính.
4. Lấy ví dụ về 01 quyết định hành chính cá biệt; từ đó phân tích yêu cầu về tính hợp pháp đối với quyết định hành chính đó?
Nghị quyết 95/2015/QH13 về bãi nhiệm đại quốc hội Châu Thị Thu Nga. Đây là 1 quyết định hành chính cá biệt với mục đích quản lý nhân sự của cơ quan quyền lực nhà nước – Quốc hội.
Quyết định hành chính phải được ban hành bởi những chủ thể có thẩm quyền theo quy định của pháp luật: Quốc hội. Thường thì chủ thể có thẩm quyền quản lý hành chính trên lĩnh vực nào thì sẽ có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính trên lĩnh vực đó, bởi vì chính người trực tiếp quản lý thì mới biết được những vấn đề đang tồn đọng là gì, cần phải làm gì và làm như thế nào… Từ đó, chủ thể đó sẽ ban hành các quyết định hành chính để giải quyết vấn đề đó. Ở đây, bà Châu Thị Thu Nga hoạt động trong cơ quan cao nhất của quyền lực nhà nước, bà là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của người dân vì vậy, bà phải tuân theo những nguyên tắc hoạt động của đại biểu quốc hội và quốc hội quy định trong Hiến pháp, Luật tổ chức Quốc hội. Tuy nhiên, bà này đã có những sai phạm nghiêm trọng trong kinh doanh, không còn đủ tư cách để đại diện cho ý chí, nguyện vọng của người dân nữa nên Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 92/2015.
Quyết định hành chính phải phù hợp với luật về nội dung cũng như mục đích: Quyết định hành chính không được trái với những quyết định của quốc hội, hội đồng nhân dân và các quyết định của các cơ quan hành chính cấp trên: Quyết định hành chính là văn bản dưới luật nên khi ban hành nó phải tuân theo và thống nhất với các văn bản mà cấp trên đã ban hành. Ở đây, khi ban hành Nghị quyết 92, Quốc hội đã dựa trên những quy định trong Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Bầu cử.
Quyết định hành chính phải được ban hành theo đúng trình tự, thủ tục và hình thức do pháp luật quy định: Trình tự, thủ tục tức là các khâu mà 1 quyết định phải đi qua trước khi được áp dụng vào thực tiễn. Ở các bước này, quyết định hành chính sẽ được xem xét về mọi mặt như: Hình thức, nội dung, thẩm quyền ban hành, mục đích ban hành,… đã đúng hay chưa, đã hợp lý, hợp pháp hay chưa thì mới được thông qua. Điều kiện này là 1 trong 3 tiêu chí quan trọng để đánh giá một quyết định hành chính có hợp pháp hay không.
Trả lời