Vấn đề kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư trong thực tiễn giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài đầu tư quốc tế

Vấn đề kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư trong thực tiễn giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài đầu tư quốc tế

Tác giả: Nguyễn Thị Anh Thơ

TÓM TẮT

Vấn đề bảo vệ kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư đã luôn được các xác định là yếu tố nền tảng trong nguyên tắc đối xử công bằng và thoả đáng (Fair and Equitable Treatment – FET). Vì vậy, câu hỏi đặt ra là tiêu chuẩn FET có hay không bao gồm việc bảo vệ các kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư. Bài viết đi sâu phân tích vấn đề pháp lý này, trên cơ sở đó, liên hệ thực tiễn pháp luật đầu tư quốc tế của Việt Nam và đưa ra một số kiến nghị về những điểm cần lưu ý trong quá trình thực thi.

1. Quan điểm về kỳ vọng chính đáng trong thực tiễn giải quyết tranh chấp của trọng tài đầu tư quốc tế

1.1. Cách tiếp cận theo hướng bảo vệ kỳ vọng của nhà đầu tư

Khái niệm kỳ vọng chính đáng đã được sử dụng trong các quyết định trọng tài áp dụng điều khoản đối xử công bằng và thoả đáng (Fair and Equitable Treatment – FET). Khái niệm này đã được áp dụng riêng hoặc song song với các khái niệm liên quan khác như “sự ổn định của quy định pháp luật”, tập trung vào khuôn khổ pháp lý đảm bảo hoạt động kinh doanh ổn định. Các tuyên bố cổ điển về tiêu chuẩn kỳ vọng chính đáng một cách giản đơn được nhận diện trong phán quyết trọng tài Vụ Tecmed kiện Mexico. Hội đồng trọng tài theo cách tiếp cận này yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại phải hành động nhất quán, không mơ hồ và minh bạch, đảm bảo nhà đầu tư biết trước các chính sách và thông lệ quản lý và hành chính mà họ sẽ phải tuân theo. Cách tiếp cận này thực sự đòi hỏi khắt khe đối với nước tiếp nhận đầu tư và gần như không thể đạt được. Như Douglas đã lưu ý, “tiêu chuẩn mà Hội đồng trọng tài đề ra trong vụ Tecmed thực ra không phải là một tiêu chuẩn nào cả; mà đúng hơn là quy chế công hoàn hảo trong một thế giới hoàn hảo, nơi mà tất cả các quốc gia đều phải khao khát nhưng rất ít (nếu có) sẽ đạt được”.

Một số vụ kiện sau đó cơ quan tài phán đã áp dụng theo cách tiếp cận này. Vì vậy, trong vụ CMS kiện Argentina và vụ Enron kiện Argentina, các hội đồng trọng tài cho rằng tiêu chuẩn FET bao gồm yêu cầu về một “khuôn khổ ổn định cho đầu tư”. Để đưa ra kết luận này, cả hai Tòa án dựa trên phần mở đầu của Hiệp định đầu tư song phương Argentina-Hoa Kỳ, trong đó nói rõ ràng rằng “đối xử công bằng và thoả đáng trong đầu tư là mong muốn để duy trì một khuôn khổ ổn định cho đầu tư”5. Về thực tế, hội đồng trọng tài cho rằng các biện pháp khẩn cấp mà Argentina thực hiện sau cuộc khủng hoảng Peso năm 2000 – 2002 là vi phạm tiêu chuẩn FET, vì họ đã loại bỏ chế độ bảo đảm thuế quan mà ban đầu đã khuyến khích nhà đầu tư đầu tư, do đó phá hoại bất kỳ sự ổn định nào về khuôn khổ pháp lý cho đầu tư6. Đáng chú ý, hội đồng trọng tài đã bác bỏ lý do hành vi của Argentina là không liên quan đến việc xác định xem có vi phạm xảy ra hay không: “Ngay cả khi giả định rằng bị đơn đã được hướng dẫn bởi những ý định tốt nhất, mà hội đồng trọng tài không có lý do để nghi ngờ, ở đây có sự vi phạm khách quan tiêu chuẩn FET”7.

Trong những trường hợp này, các hội đồng trọng tài đã cho rằng bất kỳ thay đổi bất lợi nào trong hoạt động kinh doanh hoặc khuôn khổ pháp lý của nước sở tại có thể dẫn đến vi phạm tiêu chuẩn FET trong đó các kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư về khả năng dự đoán và ổn định. Cách tiếp cận này là không hợp lý, vì có khả năng ngăn cản quốc gia chủ nhà đưa ra bất kỳ thay đổi pháp lý hợp pháp nào, chưa nói đến việc thực hiện một cuộc cải cách quy định có thể được yêu cầu. Cách tiếp cận này bỏ qua yêu cầu thực tế rằng các nhà đầu tư nên hiểu rõ các quy định sẽ thay đổi theo thời gian như một khía cạnh hoạt động bình thường của các quy trình pháp lý và chính sách tại nền kinh tế mà họ đang tiến hành đầu tư. Những cân nhắc kiểu này đã khiến một số hội đồng trọng tài yêu cầu các yếu tố đủ điều kiện hơn nữa đối với khái niệm kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư.

1.2. Cách tiếp cận theo hướng phân định phạm vi kỳ vọng của nhà đầu tư, đảm bảo sự cân bằng lợi ích giữa nhà đầu tư và nước tiếp nhận đầu tư

Để tránh việc đưa ra quá nhiều tiêu chuẩn FET bằng cách tham chiếu đến các kỳ vọng hợp pháp, một số phán quyết đã tìm cách xác định các yếu tố phân định phạm vi của các kỳ vọng đó. Đây dường như là một cách tiếp cận hợp lý hơn, vì những kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư phải dựa trên thực tế, kinh nghiệm và bối cảnh. Trong vụ Duke Energy kiện Ecuador, hội đồng trọng tài nhấn mạnh sự cần thiết phải xem xét tất cả các tình huống.

Phán quyết này đã phân định trường hợp mà một nhà đầu tư có thể mong đợi một cách hợp pháp từ các cơ quan có thẩm quyền của nước sở tại. Đồng thời, quan điểm của cơ quan tài phán đó là phải xem xét chặt chẽ mối liên hệ nhân quả giữa khoản đầu tư và một lời hứa cụ thể của nước tiếp nhận đầu tư đối với nhà đầu tư. Từ tuyên bố của hội đồng trọng tài trong vụ Duke Energy kiện Ecuador và các trường hợp khác, có thể xác định một số yếu tố định tính chính  để xác định kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư:

(a) Các kỳ vọng hợp pháp chỉ có thể nảy sinh từ các đại diện cụ thể hoặc cam kết cụ thể của một quốc gia đã thực hiện với nhà đầu tư mà quốc gia đó đã dựa vào đó; (b) Nhà đầu tư phải nhận thức được môi trường pháp lý chung ở nước sở tại; (c) Kỳ vọng của nhà đầu tư phải được cân bằng với các hoạt động quản lý hợp pháp của nước sở tại.

– Tính đại diện cụ thể.

Sự cần thiết phải có các đại diện cụ thể đã được nhấn mạnh trong vụ Methanex kiện Hoa Kỳ, một tranh chấp NAFTA11, trong đó nguyên đơn, một nhà sản xuất metanol ở Canada, đã phản đối luật pháp của California cấm sản xuất xăng có chứa phụ gia gốc metanol vì lý do môi trường. Nhà đầu tư đã tuyên bố đây là hành vi vi phạm nghĩa vụ FET của NAFTA, cho rằng lệnh cấm là vô lý, phá hủy thị trường của họ và phân biệt đối xử có lợi cho ngành sản xuất methanol nội địa của Hoa Kỳ. Khi bác bỏ tuyên bố này, trọng tài đặc biệt coi trọng thực tế là Methanex không được Hoa Kỳ đưa ra bất kỳ tuyên bố nào mà họ có thể dựa vào đó một cách hợp lý để kết luận rằng những thay đổi quy định như vậy sẽ không xảy ra12.

Các quyết định trọng tài gợi ý rằng nhà đầu tư có thể đạt được những kỳ vọng hợp pháp từ:

(a) Các cam kết cụ thể được đề cập đến với cá nhân mình, ví dụ, dưới dạng điều khoản ổn định, hoặc (b) Các quy tắc không được đề cập cụ thể đến một nhà đầu tư nhưng được thực hiện với mục đích cụ thể là thu hút đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư nước ngoài dựa vào đó để thực hiện đầu tư của mình13.

Trong một số trường hợp liên quan đến mối quan hệ hợp đồng giữa nhà đầu tư và quốc gia chủ nhà, nguyên đơn đưa ra lập luận rằng họ có kỳ vọng chính đáng để được quốc gia đó thực hiện hợp đồng và do đó, bất kỳ hành vi vi phạm hợp đồng nào của quốc gia cũng có thể vi phạm nghĩa vụ FET. Các hội đồng trọng tài đã không đồng ý và phân biệt các kỳ vọng hợp pháp theo luật quốc tế với các quyền theo hợp đồng. Trong vụ kiện Parkerings kiện Lithuania, Tòa án tuyên bố rằng “Không phải mọi hy vọng đều là một kỳ vọng theo luật quốc tế […] Hợp đồng liên quan đến những kỳ vọng nội tại của mỗi bên không tương xứng với kỳ vọng như được hiểu trong luật quốc tế”14.

– Môi trường pháp lý chung ở nước sở tại.

Trong vụ Methanex kiện Hoa Kỳ, đã thảo luận ở trên, trọng tài nhấn mạnh sự cần thiết của nhà đầu tư phải có nhận thức chung về môi trường pháp lý mà mình đang hoạt động như một điều kiện để áp dụng học thuyết kỳ vọng hợp pháp15. Trong vụ Genin kiện Estonia, Tòa án đã phát hiện ra rằng không có vi phạm nào đối với FET có tính đến thực tế là các bên tranh chấp đã cố ý chọn đầu tư vào: “… một quốc gia độc lập đang phục hồi”.

Một số hội đồng trọng tài đã coi tính minh bạch và sự tham gia là một phần trong kỳ vọng hợp pháp của nhà đầu tư. Bản thân sự minh bạch không phải là dấu chấm hết; mà là một phương tiện để đạt được quản trị tốt hơn và tránh hành vi độc đoán và phân biệt đối xử. Mặc dù sự minh bạch trong cách ứng xử và tham vấn với nhà đầu tư là một thông lệ tốt, nhưng không phải tất cả các quốc gia đều có sẵn khuôn khổ pháp lý và thể chế để cho phép sự tham gia và minh bạch đầy đủ. Rất ít quốc gia có thể tuyên bố hoàn toàn minh bạch trong quá trình thực hiện và ra quyết định theo quy định của họ. Một cách tiếp cận thiếu linh hoạt và không thực tế đối với những vấn đề này sẽ chuyển rủi ro hoạt động trong môi trường nước đang phát triển từ nhà đầu tư sang nước tiếp nhận đầu tư.

– Cân bằng kỳ vọng của nhà đầu tư so với mục đích của nước tiếp nhận đầu tư.

Một số phán quyết đã nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng kỳ vọng của nhà đầu tư so với các mục tiêu pháp lý hợp pháp của nước tiếp nhận đầu tư. Các Hội đồng trọng tài gợi ý rằng nghĩa vụ FET không ngăn cản các nước tiếp nhận đầu tư hành động vì lợi ích công cộng ngay cả khi những hành vi đó ảnh hưởng xấu đến các khoản đầu tư. Đây là một tiêu chuẩn quan trọng đối với phương pháp tiếp cận kỳ vọng hợp pháp.

Nền tảng cho cách tiếp cận này đã được khởi nguồn từ vụ Saluka kiện Cộng hòa Séc. Trong quá trình ra quyết định này, Hội đồng trọng tài đã phân tích quá trình cân bằng liên quan đến một khiếu nại dựa trên sự vi phạm các kỳ vọng chính đáng: “Để xác định xem liệu sự kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài có chính đáng và hợp lý hay không, quyền hợp pháp của nước tiếp nhận đầu tư sau đó trong việc điều chỉnh các vấn đề trong nước vì lợi ích cộng đồng cũng phải được xem xét”.

Trong vụ kiện Parkerings-Compagniet kiện Lithuania, Hội đồng trọng tài cho rằng mỗi quốc gia có quyền thực hiện quyền lập pháp có chủ quyền của mình – một cách hợp lý và công bằng – và rằng nhà đầu tư phải lường trước một sự thay đổi hoàn cảnh có thể xảy ra, và do đó cấu trúc khoản đầu tư của mình để thích ứng với môi trường pháp lý mới, đặc biệt là của một quốc gia đang trong quá trình chuyển đổi. Hội đồng trọng tài đã bác bỏ khiếu nại vi phạm FET, kết luận rằng Cộng hòa Lithuania đã không đưa ra bất kỳ lời hứa rõ ràng hay ẩn ý nào rằng khuôn khổ pháp lý của khoản đầu tư sẽ không thay đổi.

Trong Vụ Continental Casualty kiện Argentina, Hội đồng trọng tài đặc biệt lưu ý rằng sự ổn định của khung pháp lý cho các khoản đầu tư, được đề cập trong phần mở đầu của BIT hiện hành, không phải là nghĩa vụ pháp lý đối với các Bên ký kết và rằng “điều đó sẽ là vô lương tâm đối với một quốc gia hứa không thay đổi luật pháp của mình khi thời gian và nhu cầu thay đổi”.

Trong vụ Vivendi kiện Argentina II, Hội đồng trọng tài đã chấp nhận rằng một chính phủ mới được bầu có quan điểm chính sách khác với chính phủ tiền nhiệm của nó có quyền đi ngược lại. Tuy nhiên, Hội đồng trọng tài đề nghị rằng sự thay đổi này nên đi kèm với một cuộc thương lượng lại minh bạch và không ép buộc đối với hợp đồng đang được đề cập, và không thông qua những lời đe dọa hủy bỏ dựa trên những cáo buộc không chính đáng.

Tóm lại, việc tham chiếu tới các phán quyết của các Hội đồng trọng tài đối trong các vụ kiện khác nhau về kỳ vọng chính đáng để đi tới kết luận về việc nước tiếp nhận đầu tư có vi phạm đối xử công bằng và bình đẳng không thể được áp dụng tách biệt khỏi bối cảnh pháp lý, kinh tế, xã hội và chính trị thực tế. Bên cạnh đó, cơ quan tài phán cũng cần xem xét đến sự cân bằng cần thiết giữa kỳ vọng của nhà đầu tư và chức năng của các nước tiếp nhận đầu tư cách là chủ thể giám hộ lợi ích công cộng. Điều này đặc biệt quan trọng ở các nước đang phát triển. Khái niệm công bằng và đối xử bình đẳng sẽ cần phải tính đến, không chỉ lợi ích của các nhà đầu tư, mà cả lợi ích của nước tiếp nhận đầu tư.

Những kỳ vọng nào có thể được coi là hợp pháp và được bảo vệ bởi tiêu chuẩn FET cũng sẽ được xem xét một cách dè dặt hơn. Đặc biệt, các nhà đầu tư phải lường trước và chấp nhận rằng môi trường quản lý và lập pháp có thể thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, theo tiêu chuẩn FET, các nhà đầu tư có thể mong đợi rằng những thay đổi như vậy sẽ được thực hiện một cách thiện chí và không lạm dụng; các lập luận về lợi ích công sẽ không được sử dụng để ngụy trang cho các biện pháp độc đoán và phân biệt đối xử. Quyền lực của các quốc gia trong việc điều chỉnh mà không bồi thường cho các nhà đầu tư nước ngoài cũng sẽ bị hạn chế khi quốc gia đưa ra các đảm bảo cụ thể với nhà đầu tư về việc tuân thủ các khía cạnh nhất định về điều kiện kinh doanh hoặc pháp lý. Tương tự như vậy, các quy định chung được đưa ra đặc biệt để thu hút các khoản đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư dựa vào đó có thể khiến một quốc gia phải chịu trách nhiệm nếu sau đó quyết định thay đổi hoặc rút bỏ các quy định đó.

2. Bảo đảm đầu tư theo các hiệp định về đầu tư của Việt Nam

Tiêu chí sự kỳ vọng chính đáng vẫn tiếp tục là tâm điểm khi xác định tiêu chuẩn FET. Ngày nay, khái niệm sự kỳ vọng chính đáng là một phần của tiêu chuẩn FET trong các BITs và nên được giải thích trong giới hạn của Hiệp định. Các Hiệp định đầu tư quốc tế (IIAs) có những cách tiếp cận khác biệt đối với tiêu chuẩn FET, bao gồm: (i) Không quy định về nghĩa vụ đối xử FET; (ii) Quy định về FET không dẫn chiếu tới luật quốc tế hay bất kỳ tiêu chuẩn bổ sung; (iii) Quy định về FET phù hợp với luật quốc tế; (iv) Quy định về FET với nội dung bổ sung (từ chối tiếp cận công lý, các biện pháp không hợp lý/phân biệt đối xử, vi phạm các nghĩa vụ trong các hiệp ước khác).

Theo thống kê của UNCTAD, đến nay Việt Nam đã ký kết 67 Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư với các quốc gia và vùng lãnh thổ khác, và 26 hiệp định song phương và đa phương có chương đầu tư. Trong các hiệp định này, nguyên tắc công bằng và thoả đáng được đề cập không hoàn toàn giống nhau về mặt nội dung. Phần lớn các cam kết có hiệu lực của Việt Nam chỉ đề cập một cách chung chung, dưới dạng một cam kết đơn giản rằng sẽ trao cho khoản đầu tư của nhà đầu tư sự đối xử “công bằng và thỏa đáng” trong lãnh thổ của nước đó, mà không đề cập đến tiêu chuẩn hay những giới hạn nội dung.

Tuy nhiên, theo xu hướng hiện nay, khi ký các IIAs có nguyên tắc đối xử công bằng và thoả đáng, Việt Nam đã bổ sung các nội dung cụ thể vào điều khoản như trong Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (gọi tắt là Hiệp định EVIPA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (gọi tắt là Hiệp định CPTPP). Đây cũng là cách mà các bên ký kết áp dụng để làm rõ nội dung của nghĩa vụ đối xử công bằng và thoả đáng, làm cho việc thực thi điều khoản này trở nên dễ dự đoán hơn. Tóm lại, việc quy định rõ hơn điều khoản công bằng và thoả đáng trong các hiệp định nêu trên đã thể hiện rõ mục tiêu giới hạn nghĩa vụ bảo hộ FET của các bên ký kết. Theo đó, các bên ký kết muốn giới hạn sự mở rộng quá mức nội hàm của công bằng và thoả đáng, giúp Việt Nam cũng như các bên ký kết khác giảm thiểu rủi ro bị kiện theo các điều khoản này khi theo đuổi các chính sách nhằm bảo vệ các mục tiêu của quốc gia.

3. Một số kiến nghị đối với Việt Nam

Chính phủ Việt Nam cần lưu ý một số vấn đề sau trong quá trình ban hành, thực thi chính sách để tránh vi phạm nguyên tắc về FET như sau:

Thứ nhất, cần lưu ý về cách tiếp cận và giải thích các tiêu chuẩn FET của các hội đồng trọng tài trong các vụ kiện, để hiểu rõ hơn về nội dung và phạm vi áp dụng, tạo thuận lợi cho việc đàm phán, thực thi hiệp định cũng như chủ động ứng phó với các tranh chấp mà Chính phủ Việt Nam có thể phải đối mặt.

Thứ hai, trong quy định của pháp luật Việt Nam về bảo hộ đầu tư kinh doanh chỉ giới hạn trường hợp văn bản pháp luật mới có thay đổi về những ưu đãi cho nhà đầu tư. Vậy những ưu đãi này được hiểu theo hướng như thế nào, phạm vi, đối tượng áp dụng ra sao thì Luật đầu tư năm 2020 cũng không quy định rõ. Vì vậy, khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật mới, cần xem xét cụ thể những ưu đãi trong các Giấy phép đầu tư, Giấy phép kinh doanh, Giấy chứng nhận ưu đãi đầu tư, Giấy chứng nhận đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, văn bản quyết định chủ trương đầu tư hoặc văn bản khác của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Thông thường, những ưu đãi có thể tồn tại dưới hình thức ưu đãi về thuế, miễn hoặc giảm tiền thuê đất trong khoảng thời gian nhất định, hoặc các hình thức ưu đãi khác trong giấy phép đầu tư. Vì vậy, Chính phủ Việt Nam có thể thay đổi quy định đối với một dự án, ví dụ như áp mức thuế mới, trong đó vẫn duy trì “ưu đãi” mà không vi phạm nghĩa vụ FET, nếu thuế không được ghi nhận trong giấy phép đầu tư hoặc các văn bản khác.

Thứ ba, trong trường hợp giấy phép hết thời hạn, nhà đầu tư có được cấp lại giấy phép đó hay không, hoặc việc thay đổi giấy phép có được xem như là trường hợp văn bản pháp luật thay đổi hay không. Theo tác giả, việc thay đổi giấy phép đầu tư đồng nghĩa với việc cơ quan có thẩm quyền ban hành một quyết định hành chính. Vì vậy, việc thay đổi giấy phép đầu tư dường như không thể được xem như pháp luật thay đổi. Quy định trong Luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam năm 1992 tiếp cận theo hướng rộng hơn Luật đầu tư năm 2020 khi quy định về vấn đề “văn bản pháp luật mới hoặc chính sách thay đổi”. Việc thu hẹp phạm vi như trong Luật đầu tư năm 2020 đã hạn chế nghĩa vụ của Chính phủ Việt Nam về vấn đề bảo hộ hoạt động đầu tư kinh doanh.

Thứ tư, cách tiếp cận trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới bao gồm các chương đầu tư như Hiệp định hợp tác toàn diện Châu Á – Thái Bình Dương (CPTPP) hay Hiệp định về bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA) đều theo hướng cân bằng lợi ích giữa lợi ích chính đáng của nhà đầu tư và nhu cầu bảo vệ lợi ích công cộng chính đáng của quốc gia tiếp nhận đầu tư, vì vậy, trong trường hợp nếu có tranh chấp phát sinh, hội đồng trọng tài đầu tư sẽ khó có thể có cách tiếp cận theo hướng có lợi cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, khi ban hành các chính sách hay thay đổi pháp luật, Việt Nam cần lưu ý những tiêu chuẩn liên quan tới lợi ích công cộng, tránh phân biệt đối xử.

Thứ năm, trong trường hợp Chính phủ Việt Nam ký hợp đồng với nhà đầu tư nước ngoài, cần phân biệt các kỳ vọng hợp pháp theo luật quốc tế với các quyền theo hợp đồng. Có thể tham khảo phán quyết của trọng tài trong vụ Parkerings vs. Lithuania; hoặc phán quyết của trọng tài trong vụ Hamester vs. Ghana kết luậN rằng “không đủ để một nguyên đơn viện dẫn các quyền theo hợp đồng bị cáo buộc vi phạm để duy trì khiếu nại do vi phạm tiêu chuẩn FET”. Cách tiếp cận ngược lại sẽ khiến tất cả các hợp đồng giữa nhà đầu tư và nước tiếp nhận đầu tư sự bảo vệ của nguyên tắc FET, và tiêu chuẩn này sẽ tạo thành một điều khoản bao trùm (umbrella clause) được tiếp cận theo hướng mở rộng nghĩa vụ của nước tiếp nhận đầu tư.

Thứ sáu, quyền ban hành luật vì lợi ích công của nước tiếp nhận đầu tư nên được tôn trọng, ngay cả khi có những thay đổi ảnh hưởng tiêu cực đến nhà đầu tư nước ngoài. Việt Nam có thể tham khảo phán quyết của trọng tài trong vụ Joseph C. Lemire vs. Ukraine. Ngoại lệ liên quan tới lợi ích công cộng sẽ giúp giải thoát nghĩa vụ cho chính phủ nước tiếp nhận đầu tư, theo đó chính phủ sẽ không bị coi là vi phạm kỳ vọng chính đáng của nhà đầu tư và vi phạm tiêu chuẩn FET, miễn là Chính phủ thực hiện một cách trung thực, thiện chí./.